Verhoog conversies met doordacht UX-design

De oorsprong van UX

Gebruikerservaring bestaat al eeuwen. Lang voordat computers bestonden, probeerden mensen hun voorwerpen al te optimaliseren. Laten we kijken naar een aantal voorbeelden.

Duizenden jaren geleden

Heb je wel eens van Feng Shui gehoord? Dit concept ontstond in het oude China. De filosofie richt zich op harmonieuze ruimte-inrichting. Waarom is dit relevant? Feng Shui optimaliseert de bruikbaarheid van ruimtes. Energie stroomt beter. Mensen voelen zich comfortabeler. Dit principe vormt de basis van hedendaags UX-design.

Ook Hippocrates paste UX al toe. Hij beschreef hoe chirurgen hun werkplek moesten inrichten. Goed licht, logische indeling, gereedschap binnen handbereik. Wat was het doel? Optimale werkomstandigheden creëren. Precies wat UX-designers vandaag ook doen.

Leonardo's keukenexperiment

Leonardo da Vinci kreeg in 1530 een bijzondere opdracht. Kun je een keuken inrichten voor een groot evenement? Da Vinci ontwierp transportbanden voor voedselvervoer. Hij installeerde sproeisystemen tegen brand. Innovatief, toch?

Helaas liep het mis. De koks konden niet omgaan met de transportbanden. Het sproeisysteem ging per ongeluk af en het eten werd verpest. Wat betekende dit? Zelfs briljante ontwerpen falen als ze niet aansluiten bij gebruikers.

Het computertijdperk begint

Rond 1970 veranderde alles, want de computers verschenen in beeld. Engineers en psychologen onderzochten hoe mensen met computers omgaan. Bedrijven zoals Xerox en Apple investeerden direct flink in gebruiksvriendelijkheid.

Waarom was dit belangrijk? Computers waren complex. Alleen experts konden ermee werken. Maar bedrijven wilden computers voor iedereen toegankelijk maken. Dat vereiste beter design.

Donald Norman creëert de term

In 1995 gebeurde iets bijzonders. Donald Norman werkte bij Apple en was cognitief wetenschapper. Hij kreeg de titel 'User Experience Architect'. Wat deed hij? Hij creëerde de term 'UX-design'.

Norman legde uit waarom deze term nodig was:

"I invented the term because I thought human interface and usability were too narrow: I wanted to cover all aspects of the person's experience with a system, including industrial design, graphics, the interface, the physical interaction, and the manual."

Wat is UX-design?

UX-design optimaliseert de interactie tussen gebruiker en product. Dit geldt voor websites, apps, fysieke producten en zelfs ruimtes. Het doel is simpel: maak het zo makkelijk mogelijk.

Wanneer werkt UX goed? Als mensen een product gebruiken zonder nadenken. Ze weten meteen wat ze moeten doen. Geen handleiding nodig. Geen verwarring. Dat is de kracht van goed UX-design.

Taken van UX-designers

UX-designers hebben drie hoofdtaken die elkaar overlappen én aanvullen. Samen zorgen ze voor optimale gebruikerservaringen.

1. Onderzoek en strategie

Voordat je ontwerpt, moet je onderzoeken. Wie zijn je gebruikers? Wat willen ze bereiken? Welke problemen hebben ze? Dit onderzoek vormt de basis voor alle ontwerpbeslissingen.

De belangrijke onderzoeksactiviteiten zijn:

• Concurrentieanalyse: Wat doen anderen goed of slecht? Bekijk de websites en producten van je concurrenten. Analyseer wat werkt én wat niet. Leer van andermans fouten en successen.
• Gebruikersonderzoek: Wie is je doelgroep? Ontwikkel buyer persona's. Voer interviews. Observeer gedrag. Begrijp wat gebruikers echt willen.
• Strategieontwikkeling: Stel duidelijke doelen. Maak een plan. Bepaal KPI's. Plan regelmatige evaluatiemomenten. Zo blijf je op koers. Ontwerp en vormgeving

2. Ontwerp en vormgeving

Na grondig onderzoek begint het ontwerpproces. Hier komen interactieontwerp en visueel ontwerp samen. Beide aspecten zijn cruciaal voor succes.

Interactieontwerp focust op functionaliteit. Hoe navigeren gebruikers door je product? Waar klikken ze? Wat verwachten ze te gebeuren? Een goed interactieontwerp voelt natuurlijk aan. Neem een lift als voorbeeld. Welke knoppen druk je in? Zijn de nummers duidelijk? Begrijp je meteen welke knop je nodig hebt? Zo niet, dan faalt het interactieontwerp.

Visueel ontwerp ondersteunt de functionaliteit. Kleuren leiden het oog. Groottes tonen belangrijkheid. Een gele knop op een grijze achtergrond valt op. Een grijze knop verdwijnt. Welke kies jij voor je belangrijkste actie?

Don’t make me think

Steve Krug schreef een bekend UX-boek: Don't Make me Think. Deze titel zegt alles. Gebruikers willen niet nadenken over hoe iets werkt. Ze willen het gewoon gebruiken, zonder extra werk of het bestuderen van een handleiding.

Krug introduceert de 'Trunk Test'. Stel, je wordt ontvoerd en ergens neergezet in een onbekende stad. Kun je de weg naar huis vinden? Een goed ontworpen stad heeft duidelijke borden en logische bewegwijzering.

Hetzelfde geldt voor producten en websites. Gebruikers moeten intuïtief weten wat ze moeten doen. Geen gissingen, geen frustratie, gewoon duidelijkheid.

3. Uitvoering en optimalisatie

Na de lancering begint het echte werk. Hoe gebruiken mensen je product? Waar lopen ze vast? Wat kan beter? UX-designers gebruiken verschillende tools voor hun analyses. A/B testen tonen welke versie van twee opties het beste presteert. Analytics onthullen gebruikersgedrag. Heatmaps laten zien waar mensen klikken.

Tools zoals Google Analytics, Adobe Analytics, Hotjar en User Testing kunnen je helpen om je product steeds verder te verbeteren.

Verwante vakgebieden

UX-design werkt samen met verschillende disciplines. Elk heeft een eigen focus, maar samen creëren ze optimale  gebruikerservaringen. Wat zijn de verschillen?

Customer Experience (CX)

CX omvat de complete klantervaring. Van eerste websitebezoek tot klantenservice na aankoop. Elke interactie telt. Welke emoties roept je merk op? Voelen klanten zich gewaardeerd?

Het verschil tussen CX en UX is subtiel. CX kijkt naar het grote plaatje, terwijl UX focust op specifieke producten of platforms. Samen zorgen ze voor tevreden klanten die terugkomen.

User Interface Design (UI)

UI-designers kijken naar de visuele kant: hoe ziet je product eruit? Welke kleuren gebruik je? Hoe zijn elementen gepositioneerd? UI maakt UX zichtbaar.

Rahul Varshney, co-creator van Foster.fm, beschrijft het mooi:

"User Experience (UX-design) and User Interface (UI design) are some of the most confused and misused terms in our field. A UI without UX is like a painter slapping paint onto canvas without thought; while UX without UI is like the frame of a sculpture with no paper mache on it."

Interaction Design (ID)

ID richt zich specifiek op interacties. Hoe klikken gebruikers door je website heen? Waar scrollen ze heen? Welke acties voeren ze uit? ID minimaliseert het aantal benodigde stappen om een doel te bereiken.

Hoe doen ID-designers dit? Mouse tracking en heatmaps zijn veelgebruikte technieken. Zo zien ze precies waar gebruikers moeite hebben, waarna ze optimalisaties kunnen doorvoeren waar dit nodig is. 

Information Architecture (IA)

IA organiseert informatie logisch. Wat zien gebruikers eerst? Waar staat de belangrijkste content? Hoe vinden mensen wat ze zoeken? Goede IA zorgt voor overzicht.

Belangrijke elementen staan altijd bovenaan, want veel bezoekers scrollen niet naar beneden. Plaats je belangrijkste boodschap dus waar iedereen hem ziet.

Relevantie voor jouw bedrijf

UX-design is essentieel voor elk bedrijf. Maar hoe pas je het toe? Dat hangt af van je product en doelgroep. De kernprincipes blijven hetzelfde: maak het makkelijk voor gebruikers.

Denk terug aan Feng Shui en Hippocrates. Ook zij optimaliseerden gebruikerservaringen. De tools zijn veranderd, maar de principes niet. Wil je klanten behouden? Investeer dan in gebruikersvriendelijkheid.

Hoe pak je dit aan? Focus op de drie hoofdtaken: onderzoek, ontwerp en optimalisatie. Pas de aanpak aan op je specifieke situatie.

Online producten gebruiken andere hulpmiddelen dan fysieke producten. Een webshop analyseert bijvoorbeeld het aantal kliks, terwijl een meubelmaker producten laat testen. Het doel blijft echter hetzelfde: tevreden gebruikers.

Steve Krug waarschuwt:

"The fact that the people who built the site didn't care enough to make things obvious — and easy — can erode our confidence in the site and the organization behind it."

Wil je meer leren? Deze blog van Hubspot en deze gids van Johny Vino bieden diepgaande inzichten.

Vijf ontwerpprincipes

Hubspot beschrijft vijf kernprincipes voor UX-design. Deze principes gelden voor elk product. Onthoud ze bij elke ontwerpbeslissing:

• Contextueel werken betekent duidelijkheid bieden. Gebruikers weten precies wat ze moeten doen. Ze voelen zich nooit verloren. Leid hen intuïtief naar hun doel.
• Menselijk blijven creëert verbinding. Communiceer niet als een robot. Toon persoonlijkheid. Maak je merk benaderbaar. Mensen waarderen echte menselijke interactie.
• Vindbaarheid garanderen respecteert tijd. Gebruikers hebben haast. Maak navigatie snel en logisch. Efficiëntie wordt gewaardeerd en beloond met loyaliteit.
• Transparantie tonen bouwt vertrouwen. Hoe duidelijker je communiceert, hoe meer gebruikers je waarderen. Eerlijkheid zorgt voor terugkerende bezoekers.
• Eenvoud bewaren elimineert verwarring. Haal overbodige elementen weg. Minder afleiding betekent betere gebruikerservaring. Simpel is vaak beter.